VietnamPlus đã sớm tiếp cận với xu hướng Chuyển đổi số từ nhiều năm qua, thông qua việc triển khai những sản phẩm báo chí mới dựa trên nền tảng công nghệ, chủ động mở rộng quan hệ với các đối tác công nghệ trong và ngoài nước.
VietnamPlus đã sớm tiếp cận với xu hướng Chuyển đổi số từ nhiều năm qua, thông qua việc triển khai những sản phẩm báo chí mới dựa trên nền tảng công nghệ, chủ động mở rộng quan hệ với các đối tác công nghệ trong và ngoài nước.
Ngày 13/11/2008, TTXVN chính thức ra mắt độc giả một sản phẩm thông tin mới, phù hợp với xu hướng phát triển của báo chí truyền thông kỷ nguyên kỹ thuật số, đó là Báo điện tử VietnamPlus. Đây là một trong những mũi nhọn quan trọng của TTXVN trong chiến lược phát triển thành một tập đoàn truyền thông mạnh. 14 năm qua, VietnamPlus đã cho ra đời nhiều sản phẩm báo chí mới, đi tiên phong, thậm chí là sản phẩm duy nhất tại Việt Nam: Phiên bản đọc báo đa ngôn ngữ trên mạng viễn thông đầu tiên tại Việt Nam (tháng 1/2010), thử nghiệm thông tin đồ họa (năm 2010), sản xuất bản tin bằng âm nhạc (RapNews - từ tháng 11/2013), đưa tin tức vào trò chơi (News Game); thu phí báo chí (6/2018); Chatbot (2018), Bản tin âm thanh (Podcast - 1/2020)…
Trong Báo cáo Xu hướng báo chí 2021-2022 được Hiệp hội Báo chí và các Nhà xuất bản Tin tức thế giới (WAN-IFRA) phát hành tháng 12/2022 thì Chuyển đổi số (Digital Transformation) được đặt ở vị trí trọng tâm. Trong đó, Chuyển đổi số được xem là mục tiêu cấp thiết, nhưng đồng thời là một quá trình dài hạn, không chỉ để tiếp cận với đông đảo độc giả hơn, sáng tạo những sản phẩm báo chí mới mà còn nhằm tăng trưởng lợi nhuận.
VietnamPlus đã sớm tiếp cận với xu hướng Chuyển đổi số từ nhiều năm qua, thông qua việc triển khai những sản phẩm báo chí mới dựa trên nền tảng công nghệ, chủ động mở rộng quan hệ với các đối tác công nghệ trong và ngoài nước. VietnamPlus luôn giữ vững định hướng trở thành tờ báo tích hợp nhiều loại hình thông tin nhất, đi đầu về ứng dụng các công nghệ mới vào quy trình sản xuất thông tin điện tử, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của độc giả.
Quan điểm đặt độc giả ở vị trí trung tâm cũng chính là trung tâm của quá trình chuyển đổi số. Từ năm 2016, VietnamPlus đã bắt đầu xuất bản các bài longform, định danh bằng tên gọi Mega Story, kết hợp nhiều yếu tố đa phương tiện, nổi bật là yếu tố thị giác (visual) và dữ liệu (data) để tăng cường trải nghiệm cho độc giả.
Các bài Mega Story không chỉ giúp tăng thời gian người đọc ở lại trang (spent time on page), góp phần tăng thứ hạng (ranking) của trang VietnamPlus trên các bảng xếp hạng trang web tin tức uy tín, mà còn nâng cao uy tín và vị thế của tòa soạn. Điều này được thể hiện qua việc VietnamPlus liên tục đoạt giải cao tại các giải báo chí quốc gia.
Để thực hiện các bài Mega Story, VietnamPlus đã tiên phong sử dụng công cụ Atavist, với nhiều tính năng hiện đại mà các nền tảng trong nước chưa đáp ứng được. Đến năm 2021, VietnamPlus chuyển qua sử dụng công cụ của WordPress, thử nghiệm một số công cụ hàng đầu khác như Winx, Shorthand… nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm.
Xem thêm: Phần mềm làm emagazine/longform/megastory của ONECMS
Ngoài các tuyến bài long-form, VietnamPlus cũng tăng cường trải nghiệm cho độc giả bằng những sản phẩm báo chí sáng tạo khác như hình ảnh, video 360 độ, newsgame, RapNewsPlus hay giúp độc giả lựa chọn bài viết qua các sản phẩm sử dụng công nghệ tự động hoặc trí tuệ nhân tạo như Chatbot, webpush, mobilepush, newsletter… hoặc tiến tới giúp độc giả cá nhân hóa trang tin, áp dụng công nghệ VR, AR.
Truyền thông thế giới những năm qua chứng kiến sự dịch chuyển từ các nền tảng truyền thống sang các nền tảng số. Sau kỷ nguyên của cổng thông tin (portal) là sự trỗi dậy của công cụ tìm kiếm (search) và giờ là các nền tảng truyền thông xã hội (social).
Từ xu hướng đó, cộng với việc lấy độc giả làm trung tâm, VietnamPlus xác định công chúng ở đâu, báo sẽ đi tới đó, tiếp cận thêm đối tượng độc giả trẻ. Vì thế, VietnamPlus từ lâu đã phát triển các nền tảng truyền thông xã hội hàng đầu như YouTube, Facebook, Instagram, Twitter hay mới đây nhất là Tiktok để tạo ra sức mạnh tổng hợp trong truyền thông.
Hiện tất cả các kênh thuộc những nền tảng trên đều đã có tick xanh (tức được xác thực), trong đó năm 2021 kênh YouTube đạt Nút bạc (mốc 100.000 subscriber), kênh TikTok đạt 700.000 follower chỉ trong vòng 1 năm).
Việc phát triển các nền tảng số này cũng phù hợp với xu hướng đa định dạng màn hình (multi-screen) như khuyến cáo của WAN-IFRA, với sự nổi lên của các video quay dọc (vertical) và ngắn, để phát trên các nền tảng TikTok, Shorts (thuộc YouTube) và Reels (thuộc Instagram).
Năm qua cũng chứng kiến sự trỗi dậy của Podcast, loại hình báo chí được Mạng lưới Truyền thông quốc tế FIPP là hình thức tăng doanh thu mới nhất từ độc giả đăng ký dài hạn (subscription), phù hợp với xu hướng sử dụng trợ lý âm thanh (voice assistant). VietnamPlus đã triển khai sản xuất định kỳ Podcast từ đầu năm 2020, với các thể loại monologue (độc thoại), interview (phỏng vấn), multi-host (nhiều người dẫn) và documentary (tài liệu, có kết hợp yếu tố âm nhạc), phủ sóng trên các nền tảng số được nhiều người dùng nhất như Apple Podcast, Spotify và Google Podcast.
Xem thêm: Podcast tin tức: Nên chọn chủ đề nội dung nào?
Trong công cuộc chuyển đổi số, báo chí thế giới chuyển từ các giai đoạn phát triển mạnh về tìm kiếm (search), mạng xã hội (social media) sang giai đoạn Internet định danh (identify internet), đề cao yếu tố dữ liệu. Việc thu thập, phân tích dữ liệu độc giả sẽ giúp các cơ quan báo chí hiểu rõ đối tượng phục vụ, từ đó lên các kế hoạch nội dung, tăng cường trải nghiệm cho độc giả, tiến tới việc tối ưu hóa lợi nhuận từ độc giả thông qua việc thu phí, cá nhân hóa quảng cáo, thương mại điện tử…
Trong 7 sự thay đổi lớn nhất của truyền thông của thập kỷ qua thì sự thay đổi mới nhất và cũng là quan trọng nhất là nằm ở yếu tố dữ liệu thông qua internet (identified internet).
Việc thu thập dữ liệu độc giả sẽ giúp báo chí hiểu rõ hơn độc giả của mình, từ đó đề ra những chiến lược nội dung cũng như chiến lược kinh doanh tốt hơn. Qua theo dõi công cụ Google Analytics, tòa soạn VietnamPlus đã có những sự điều chỉnh kịp thời để tăng traffic, phát triển những tuyến nội dung chuyên sâu mà độc giả quan tâm.
Tuy nhiên, Analytics chỉ là công cụ miễn phí, không thể cung cấp những báo cáo chuyên sâu hoặc giúp tùy biến. VietnamPlus cũng đã hợp tác với công ty công nghệ Insider (từ 2020), Taboola (2022) trong việc thu thập dữ liệu người dùng để chọn lựa chọn những tin tức đặc sắc và gửi trực tiếp cho độc giả qua hình thức Newsletter và Webpush, giúp lan tỏa thông tin cũng như tăng traffic đáng kể, giữ chân và phát triển độc giả trung thành.
Lâu nay, các nhà quảng cáo đã tận dụng việc thu thập dữ liệu người dùng nhằm tối ưu hóa quảng cáo kỹ thuật số nhờ những thuật toán thông minh. Báo chí cũng có thể áp dụng cách làm đó phục vụ cho chiến lược phát triển nội dung, tăng doanh thu từ độc giả (reader revenue) mà thu phí từ đăng ký dài hạn (subscription) là một trong số đó.
Theo báo cáo 2021-2022 của WAN-IFRA thì doanh thu từ độc giả chỉ xếp sau doanh thu từ quảng cáo kỹ thuật số và tỷ lệ này ngày càng tăng hơn trong những năm tiếp theo. Theo báo cáo 2021-2022 của WAN-IFRA, tăng trưởng của quảng cáo kỹ thuật số năm 2021 là 16,5%, lợi nhuận từ độc giả là 14,3%, tỷ lệ nghịch với quảng cáo và doanh thu từ báo in. Do đó, VietnamPlus tiếp tục xác định việc thu phí độc giả là bước đi mang tính chiến lược để hướng tới phát triển bền vững. Sau khi hoàn tất việc chuyển trang Nội dung Thu phí sang hệ thống paywall của đối tác Vega vào cuối năm 2021 thì trong năm 2022, VietnamPlus sẽ xúc tiến tích hợp các phương thức thanh toán mới như ví điện tử, mã QR, thẻ tín dụng, mobile money…
Từ tháng 8/2020, VietnamPlus bắt đầu hợp tác với Công ty Insider thử nghiệm thu thập dữ liệu của người dùng, sử dụng các công cụ trí tuệ nhân tạo để đánh giá, phân tích đối tượng độc giả. Việc hiểu rõ người dùng sẽ giúp VietnamPlus đưa ra những giải pháp nội dung phù hợp với đối tượng độc giả mà mình đang phục vụ. VietnamPlus sẽ mở rộng hợp tác với đối tác Insider, thí điểm hợp tác với Piano, công ty hàng đầu thế giới về quản lý subscription nhằm đẩy mạnh chiến lược biến độc giả thường thành độc giả trả phí thông qua chiến lược phát triển nội dung dựa vào việc phân tích dữ liệu độc giả.
Thương hiệu của VietnamPlus đã được khẳng định như một cơ quan báo chí đi tiên phong trong việc ứng dụng công nghệ vào sản xuất báo chí. VietnamPlus đã sớm khai thác sử dụng tự động hóa (automation) và trí tuệ nhân tạo (AI) vào việc sản xuất các sản phẩm báo chí như Infogram, Flourish (sản xuất infographics), Wochit (sản xuất video), Vbee (biến văn bản thành giọng nói - text to speech), công cụ xác thực thông tin (fact-check)…
Đặc biệt, năm 2018, VietnamPlus đã trở thành cơ quan báo chí chính thống đầu tiên sử dụng Chatbot, sử dụng trí tuệ nhân tạo để tương tác với độc giả. Sản phẩm cũng đã được Hiệp hội các hãng thông tấn châu Á Thái Bình Dương trao giải Chất lượng thông tấn vào năm 2019.
Hiện VietnamPlus cũng đang hợp tác với Taboola, công ty native ads hàng đầu thế giới, để áp dụng công nghệ tòa soạn thông minh, tự động giới thiệu tin tức cho độc giả dựa trên hành vi của chính người dùng, tiến tới cho phép người dùng tự cá nhân hóa trang tin. Việc hợp tác với Taboola cũng giúp VietnamPlus đưa tin tức lên các ứng dụng đọc báo như Tabola News trên điện thoại Samsung hay Content Batch trên điện thoại Huawei.
VietnamPlus cũng nghiên cứu khả năng hợp tác với các công ty gamefi nhằm thử nghiệm nền tảng hội thảo thông minh Metaverse, sử dụng công nghệ thực tế tăng cường (VR, AR) để phát triển sản phẩm cũng như hình thức kinh doanh mới của tòa soạn; ứng dụng công nghệ tìm kiếm bằng giọng nói thông qua trợ lý ảo do Trung tâm Kỹ thuật Thông tấn phát triển./.
Nội dung bài viết được trích từ bài tham luận của Nhà báo Trần Tiến Duẩn (Tổng Biên tập Báo điện tử VietnamPlus), Nhà báo Nguyễn Hoàng Nhật (Phó Tổng Biên tập Báo điện tử VietnamPlus) tại Hội thảo khoa học Chuyển đổi số báo chí - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn do Tạp chí Thông tin & Truyền thông phối hợp với Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thông, Trường Đại học Khoa học xã hội & Nhân văn tổ chức vào ngày 11/06/2022. ONECMS Blog đăng lại sau khi nhận được sự cho phép của các tác giả và BTC Hội thảo.
