Thực tế ảo ẩn chứa tiềm năng to lớn cho báo chí

Thực tại ảo (Virtual Reality - VR) đang bùng nổ mạnh mẽ và được coi là tương lai của công nghệ hiện đại. Công nghệ này mau chóng tác động vào xã hội, tạo ra thời cơ và thách thức mới cho báo chí truyền thông.

Thực tế ảo là gì?
 

Thực tại ảo (còn gọi là thực tế ảo) là thuật ngữ miêu tả một môi trường được giả lập bởi con người, do con người chủ động thiết kế qua các ứng dụng phần mềm chuyên dụng, được hiển thị trên màn hình máy tính hoặc thông qua kính thực tại ảo nhằm đem lại những trải nghiệm thực tế nhất cho người xem, như họ đang ở trong chính không gian đó.

Để gia tăng tính trải nghiệm, các môi trường giả lập được tích hợp thêm giác quan khác như: Khứu giác, xúc giác. Hiện nay, phổ biến nhất vẫn là tiếp nhận thông tin qua cơ quan xúc giác hay cảm giác chạm, nghĩa là người dùng có thể tương tác với môi trường ảo thông qua các cử động của cơ thể.

Họ có thể cảm nhận được các đối tượng ảo và điều khiển (xoay hay di chuyển) chúng. Môi trường ảo nhận biết được tác động của người dùng và ngay lập tức đáp ứng lại mong muốn của họ.

Trong công nghệ này, con người trở thành một phần của hệ thống, tương tác với hệ thống, sử dụng các thiết bị ngoại vi như: Kính cảm ứng, màn hình cảm ứng, quần áo cảm ứng... tương tác với thế giới ảo, làm thay đổi trạng thái của môi trường ảo thông qua lời nói, cử chỉ, hành động thậm chí là cả ánh mắt.

Điều này làm cho con người cảm thấy mình như là một phần của thế giới ảo, đắm chìm trong thế giới ảo.

Ứng dụng của thực tế ảo trong đời sống

Ở các nước phát triển, công nghệ này đang được ứng dụng vào nghiên cứu khoa học, kiến trúc, quân sự, giải trí hay du lịch. Công nghệ thực tại ảo đang được quân đội nhiều nước sử dụng để đào tạo và huấn luyện binh sỹ, đặc biệt là mô phỏng môi trường nguy hiểm, phức tạp hoặc cực kỳ tốn kém nếu làm theo cách khác.

Chẳng hạn tình huống giả định là người tham gia sẽ lái một chiếc tàu cao tốc và thực hiện nhiệm vụ giải cứu đồng đội. Người dùng chỉ cần dùng kính thực tại ảo và tai nghe là có thể trải nghiệm toàn bộ tình huống đó.

Trong lĩnh vực giáo dục, hiện có nhiều công ty, nhóm startup xây dựng các ứng dụng thực tại ảo để phục vụ công tác giảng dạy. Qua ứng dụng này, học sinh có thể nhìn ngắm và tương tác với những con vật, những phong cảnh ở bất kỳ nơi nào trên thế giới...

Thực tại ảo cũng có rất nhiều "đất" để phát triển trong lĩnh vực giải trí. Những chương trình nghệ thuật, trận đấu bóng đá... được ứng dụng công nghệ thực tại ảo cũng mang đến những cảm xúc thú vị cho người xem.

Thực tại ảo trong báo chí sẽ như thế nào?

Không thể phủ nhận rằng, sự phát triển của khoa học công nghệ luôn có những ảnh hưởng nhất định đến phương thức làm báo. Với sự hỗ trợ của máy tính, điện thoại di động và mạng Internet, báo chí đã mang đến cho công chúng những thông tin nhanh, hấp dẫn.

Thời gian gần đây, báo chí tiếp nhận thêm một công nghệ mới mang tính đột phá, giúp công chúng tiếp nhận thông tin bằng nhiều giác quan như được tham gia trực tiếp vào sự kiện.

Công nghệ thực tại ảo giúp con người có được những trải nghiệm của chính nhân vật trong sự kiện hoặc tình huống được mô tả và tương tác với các đối tượng trong môi trường đó. Công nghệ này rất hữu ích trong truyền tải thông tin đa chiều, trong nhiều lĩnh vực khác nhau.

Ví dụ, chuyên mục bất động sản, độc giả giờ đây có thể ngồi ở một nơi cách xa cả nghìn cây số vẫn có thể xem xét toàn bộ công trình xây dựng, thậm chí xem từng căn hộ mẫu mà họ quan tâm dưới dạng công nghệ thực tại ảo.

Công nghệ này cũng đang thổi một luồng gió mới vào những chuyên mục "khô khan" như lịch sử, khiến cho việc khám phá, tìm hiểu lịch sử trở nên thú vị hơn bao giờ hết, giúp độc giả hình dung được toàn bộ sự kiện khi xưa.

Một tác phẩm báo chí sử dụng công nghệ thực tại ảo tạo ra sự tương tác và mang đến nhiều cảm xúc thú vị với công chúng. Người đọc báo có thể "du hành" bất cứ nơi đâu trong phạm vi, bối cảnh mà bài báo đề cập, để quan sát, chứng kiến đầy đủ mọi "ngóc ngách", khía cạnh của vấn đề, đồng thời có thể chạm và tác động vào nhân vật, "đắm chìm" trong thế giới ảo.

Ứng dụng thực tế ảo vào báo chí có những thử thách nào?
 

Để tạo ra một tác phẩm báo chí theo công nghệ thực tại ảo mô phỏng sự kiện cần một lượng thời gian không nhỏ, có thể một buổi, một ngày, thậm chí vài ngày nếu là sự kiện phức tạp với nhiều bối cảnh, nhân vật đan xen.

Do đó, báo chí thực tại ảo không thể chạy theo những thông tin nhanh, nóng hổi, tức thì và cũng sẽ rất lãng phí nếu dùng để tái hiện những thông tin không mang tính thời sự cao. Báo chí thực tại ảo nên sử dụng trong các phóng sự, tường thuật, điều tra chuyên sâu với các sự kiện, vấn đề phức tạp, ảnh hưởng mạnh mẽ đến cuộc sống của con người.

Về phía người xem chỉ cần đeo kính thực tại ảo hoặc sử dụng con chuột di chuyển là có thể quan sát được từng vị trí hay đi đến "ngóc ngách" nơi diễn ra sự kiện. Cùng với âm thanh, tiếng động được mô phỏng lại, người xem hoàn toàn bị cuốn hút vào nội dung, bối cảnh của câu chuyện.

Tùy kịch bản của tác phẩm, họ có thể trở thành một nhân chứng hay đóng vai chính nhân vật tham gia sự kiện để cảm nhận nội dung câu chuyện một cách sống động và sâu sắc hơn.

Bên cạnh giá thành, việc sản xuất các thiết bị này sao cho tiện lợi, dễ sử dụng cũng là một yếu tố quan trọng quyết định tương lai của công nghệ thực tại ảo.

Tại Việt Nam, ứng dụng công nghệ thực tại ảo trong báo chí vẫn còn rất mới mẻ. Tuy nhiên, công nghệ này đang dần trở nên phổ biến và đã được nghiên cứu ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau.

Nhìn lại lịch sử báo chí, đặc biệt là sự phát triển mạnh mẽ của báo chí hiện đại, có thể thấy báo chí Việt Nam luôn vận động theo xu hướng tích cực của báo chí thế giới và công nghệ báo chí thực tại ảo chắc hẳn không nằm ngoài xu thế đó.

*Bài viết trên đăng trên Nội san Thông tấn số tháng 12/2017, các tiêu đề và lời dẫn do nhóm biên tập Blog ONECMS đặt lại.